مودا چيست ؟ مودا از نگاه ژاپني ها به هر فعاليتي اطلاق مي شود كه براي سازمان ها ايجاد هزينه مي كند، اما ارزش افزوده اي توليد نمي كند. به عبارتي مودا مجموعه فعاليت هايي است كه از نظر مشتري نهايي ارزشي ندارد و مشتري تمايلي به پرداخت پول براي اين فعاليت ها ندارد.حال براي آنكه با اين بحث بيشتر آشنا شويم به ذكر ويژگي هاي آن مي پردازيم: آقاي تايي چي اوهنو معاون توليد شركت تويوتا موتورز كه بعدها به نظريه پرداز نظريه تفكر ناب تبديل شد، مودا را به 7 دسته زير تقسيم بندي ميكند:
-
موداي توليد بيش از نياز بازار
-
موداي انتظار و تاخير
-
موداي حمل و نقل
-
موداي حركت هاي اضافي
-
موداي انبارش
-
موداي ايراد در فرآيند
-
موداي توليد ضايعات و دوباره كاري
2- فعاليت هايي كه به شكلي در جاي ديگري به صورت موازي انجام مي شوند (Muri) با يكديگر تلفيق شوند.
3- آن دسته از فعاليت هايي كه براي تكميل و بهبود سطح كيفي خدمات لازمند (Mura) به فعاليت هاي سازمان افزوده شوند.
مديريت و كايزن اگر بخواهيم وظايف مديران را برشمريم، به فهرست بلند بالايي از اقدامات ريز و درشت ميرسيم كه بسياري از آنها در چارچوبهايي قابل دسته بندي است. دانشمندان علوم مديريت بر همين اساس نظرياتي را خلق كرده اند كه مهمترين كاربرد آنها، دسته بندي يا طبقه بندي اين وظايف است. يكي از اين نظريات پذيرفته شده نظريه فايول است كه اهم وظايف مديران را اين گونه بر مي شمارد:
-
هدايت و رهبري
-
سازماندهي
-
برنامه ريزي
-
نظارت و كنترل
-
هماهنگي
گرچه نظريات ديگري نيز در اين حوزه وجود دارد، اما نظريه فايول با توجه به لحاظ كردن و در عين حال نقد اصولي ديدگاههاي تيلور، تا كنون به عنوان يكي از معتبرترين اصول در علم مديريت و حوزه وظايف مديران پذيرفته شده است. چنانچه فارغ از ساير ديدگاههايي كه در اين زمينه وجود دارد، اصول فايول را به عنوان مهمترين وظايف مديران بپذيريم، مي خواهيم از ديدگاه كايزني اين اصول را بازبيني كنيم. از نگاه كايزن وظايف مديريت بر دو دسته اصلي تقسيم بندي مي شود كه در نمودار زير مشاهده مي كنيد. لازم به يادآوري است كه در اين جا منظور از مدير تنها جايگاه رسمي و سازماني وي مورد نظر نيست و هر فردي كه در سازمان مسئوليت انجام كاري را دارد، مدير يا به تعبيري ديگر اداره كننده آن كار فرض مي شود.
مدل مديريت كايزني همان طور كه ملاحظه مي كنيد، هر چه از سطوح بالاي مديريت به سطوح پايين تر سازمان مي آييم از وظايف دسته ايجاد بهبود كاسته و در عوض بر وظايفي كه جنبه حفظ و نگهداري بهبود ايجاد دارند، افزوده مي شود. آنچه از اين نمودار مي فهميم اين است كه مديران سطوح بالاتر سازمان بايد همواره بخش اعظم وقت خود را صرف بهبود سازمان نمايند و امور جاري را كه جنبه نگهداري دارند به سطوح پايين تر واگذار كنند.
بنابراين از نگاه كايزن، كاركنان يك سازمان همواره بايد به فكر بهبود و حفظ دستاوردهاي بهبود در سازمان خود باشند، اما سهم آنها از اين نهضت در نمودار بالا منعكس شده است.
مراحل اجراي كايزن عملي براي اجراي بهبود بهره وري با رويكرد كايزن عملي مراحل زير توصیه می گردد.
-
ناحيه نمونه را انتخاب كنيد.
-
گروه بهبود ( تيم كايزن ) را ايجاد و سازمان دهي كنيد.
-
داده هاي آماري مورد نياز را در ناحيه نمونه با كمك اعضاي گروه گرد آوري كنيد.
-
اعضاي شركت كننده را در كارگاه آموزشي با مفاهيم و ابزارهاي بهبود آشنا كنيد.
-
نظام آراستگي ( 5 ت ) را آغاز كنيد.
-
مودا ( اتلاف ) ها را شناسايي و فهرستي از آنها تهيه كنيد.
-
تحليل علل رويداد اتلاف را در ناحيه نمونه انجام دهيد و راه حلهايي را با استفاده از كار گروهي بدست آوريد.
-
راه حل هايي را كه عملي ترند انتخاب كنيد.
-
هر نوع تغيير فيزيكي در آرايش ناحيه نمونه را بدون فوت وقت انجام دهيد.
-
بهبود انجام گرفته را به صورت استاندارد درآوريد.
-
موفقيت حاصله را به اطلاع ساير همكارانتان برسانيد.
-
نتايج به دست آمده را ارزيابي كنيد تا در مراحل بعدي مورد استفاده قرار گيرند.
-
به سراغ مشكل بعدي برويد
اصول بيست گانه مديريت در كايزن
-
نگوييد چرا اين كار انجام نمي شود. فكر كنيد چگونه مي توانيد آن را انجام دهيد.
-
در مورد مشكل به وجود آمده نگراني به خود راه ندهيد. همين الان براي رفع آن اقدام نماييد.
-
از وضعيت موجود راضي نباشيد. باور داشته باشيد كه هميشه راه بهتري هم وجود دارد.
-
اگر مرتكب اشتباه شديد، بلافاصله در صدد رفع اشتباه برآييد.
-
براي تحقق هدف به دنبال كمال مطلوب نگرديد. اگر 60% از تحقق هدف اطمينان داريد دست بكار شويد.
-
براي پي بردن به ريشه مشكلات 5 بار بپرسيد چرا؟
-
سعي نكنيد از دفتر كار خود مشكلات محيط را حل كنيد.
-
هميشه براي حل مشكل از داده و اطلاعات كمي و به روز استفاده كنيد.
-
براي حل مشكل بلافاصله به دنبال هزينه كردن نباشيد. بلكه از خرد خود استفاده كنيد. اگر عقلتان به جايي نمي رسد، آن را در همكارانتان بجوييد و از خرد جمعي استفاده كنيد.
-
هيچ وقت جزئيات و نكات ريز مسئله را فراموش نكنيد. ريشه بسياري از مشكلات بزرگ همين نكات ريز است.
-
حمايت مديريت ارشد منحصر به قول و كلام نيست. مديريت بايد حضور مشهود و ملموس داشته باشد.
-
براي حل مسائل هر جا كه امكان آن وجود دارد از واگذاري اختيار به زيردستان ابا نكنيد.
-
هيچ وقت به دنبال مقصر نگرديد. هيچ گاه عجولانه قضاوت نكنيد.
-
مديريت ديداري و انتقال اطلاعات بهترين ابزار براي حل مسئله به صورت گروهي است.
-
ارتباط يك طرفه دستوري از بالا به پايين مشكلات سازمان را پيچيده تر ميكند. مديريت ارشد بايد با لايه هاي پايين تر سازمان ارتباط دو جانبه داشته باشد.
-
انسانها توانايي هاي فراواني دارند. از الگوهاي چند مهارتي و غني سازي شغلي براي شكوفا شدن آنها استفاده كنيد.
-
تنها فعاليت هايي را انجام دهيد كه براي سازمان شما ارزش افزوده ايجاد مي كنند.
-
فراموش نكنيد كه5S ، پايه و بنيان ايجاد محصولي با كيفيت است.
-
بر اساس الگوهاي كار گروهي، مسائل محيط كارتان را حل كنيد.
-
حذف مودا ( اتلاف) فرآيندي پايان ناپذير است. هيچ وقت از اين كار خسته نشويد.
گرچه اين اصول در صنعت خودروسازي پايه گذاري شد اما مصداقهاي آن در بخش هاي ديگر و ازجمله خدمات نيز وحود دارد. به عنوان مثال كليه فعاليت هايي كه براي صدور يك فقره گواهي نامه پايان دوره آموزشي يا مجوز احداث يك واحد صنعتي و يا معدني انجام مي شود، از نگاه عرضه كننده خدمات (سازمان يا اداره دولتي) لازم و اجتناب ناپذير است، اما از نگاه مصرف كننده نهايي تنها چيزي كه اهميت دارد، برگه گواهي نامه يا مجوز است كه در پايان اين فعاليت ها صادر مي شود. بنابراين اگر بخواهيم از نگاه مشتري به مسائلمان بنگريم، بسياري از فعاليتهايي كه انجام مي دهيم مودا هستند. مطالعات و بررسي هايي كه در شركتهاي برتر دنيا انجام گرفته است نشان مي دهد كه در اين شركتها تنها يك فعاليت از 200 فعاليت آنها توليد ارزش افزوده مي كند و مابقي هزينه به سازمان و نهايتاً به مشتري تحميل مي كند.
نظرات شما عزیزان:
پاسخ: ما همیشه دوست داشته و داریم که مخاطبای این وبلاگ بیشتر نظر بدن و از نظراتشون بیشتر استفاده کنیم .
ممنون ازاین پستایی ک میذارید ولی ما از شما توقع پستای بیشتر داشتیم!!!!درسته؟؟؟
پاسخ: سلام . ممنون از لطفتون . راستش بدلیل مشغله های زیادی که دارم خیلی وقت نمیکنم . اما سعی میکنم حتما مطالب بیشتری تو وب قرار بدم
پاسخ: سلام . داداش گلم ... پوزش منو بپذیر ..